Zeka GeliÅŸimi
Bir çocuÄŸun zeka geliÅŸiminin saÄŸlıklı olabilmesi için öncelikle annesinin hamileliÄŸin ilk günlerinden itibaren beslenme ve uyku düzenine dikkat etmesi, stresten uzak durması gerekir.
Anne adayı özellikle süt, yumurta ve et gibi proteinden zengin besinler ve balık tüketmelidir.Balıkta bulunan omega 3 yaÄŸ asitleri, folik asit, kalsiyum, fosfor beyin ve sinir sistemi geliÅŸimi için çok önemlidir.
DoÄŸum uygun koÅŸullarda yapılmalıdır. DoÄŸum anında oluÅŸabilecek bazı durumlar ( çocuÄŸun bir süre havasız kalması gibi ) beyin geliÅŸimini olumsuz etkiler.
DoÄŸum sonrası bebeÄŸin topuÄŸundan kan alınarak özellikle zekayı direkt olarak etkileyen hipotiroidi ( tiroid bezinin çalışmaması ) ve bazı metabolik hastalıklar için test yapılıp önlem alınması da gerekir.
Çocuklar beyin geliÅŸiminin %80'ini ilk 5 yaÅŸta tamamlar.
Zeka geliÅŸimi için genetik potansiyelin uygun olması,çocuÄŸa yoÄŸun uyaran verilmesi (çevresel faktörler) ve beslenme düzeniyle beraber bir bütündür.
ÇocuÄŸun anne ve babasından gördüÄŸü sevgi,ilgi,karşılıklı etkileÅŸim ve onlara karşı duyduÄŸu güven duygusu zeka geliÅŸiminde etkilidir.
Beyinde bulunan milyonlarca nöronun birbiriyle yaptığı baÄŸlantılar zekayı oluÅŸturur.Zekayı artıran yani nöronlar arası baÄŸlantıları artıran en önemli faktör karşılıklı etkileÅŸimdir.uyaranın karşılıklı olması gerekir. Bir oyuncak veya ekrandan gelmesi aynı etkiyi saÄŸlamaz.
Bir diÄŸer önemli faktör de anne sütüdür. Anne sütü hem içeriÄŸi hem de bebeÄŸin emerken anne ile göz teması kurması, anneye dokunması, beyindeki kan akımını ve nöronlar arası baÄŸlantıları artırır. Ayrıca emzirirken annenin bebeÄŸiyle konuÅŸması,daha ileri aylarda mimikler de kullanarak ÅŸarkı söylemesi, kitap okuması ve sohbet etmesi de zeka geliÅŸiminde etkilidir.
Bunların yanısıra 0-2 yaÅŸ arası TV izlettirilmemesi, uykunun düzenli olması, yaşına uygun oyunlar oynaması,1 yaÅŸ civarında dokunarak öÄŸrenmesine izin verilmesi de önemlidir.Ebeveynler bazen hijyen kaygısıyla dokunarak öÄŸrenmeye engel olabilirler. ÇocuÄŸa zarar vermeyecek güvenliÄŸini tehlikeye atmayacak ÅŸekilde dokunmasına izin verilmelidir.
ÇocuÄŸun beslenmesinde doÄŸal yiyecekler tercih edilmeli, koruyucu, katkı madde içeren hazır gıdalardan kaçınılmalıdır. Özellikle demir eksikliÄŸinden kaynaklanan kansızlık da zeka geliÅŸimini etkiler. Demir eksikliÄŸinden korunmak için beslenme alışkanlıkları içinde kırmızı et, mevsim yeÅŸillikleri ve pekmez olmalıdır.Omega 3, omega 6 ve esansiyel yaÄŸlar da beyin geliÅŸimini desteklemek için beslenmede önemli bir yer tutar. Bu yaÄŸlar baÅŸta balık olmak üzere ceviz,badem gibi kuruyemiÅŸler, yumurta, zeytin ve zeytinyağında bulunur.
Ayrıca çocuÄŸun yaşına, fiziÄŸine uygun bir seçtiÄŸi bir sporu düzenli olarak yapması hem fiziksel geliÅŸimini hem de beyin geliÅŸimini destekler, hafızayı güçlendirir.
Tabiki genetik faktör zekayı belirleyen en önemli etkendir. Ancak uygun beslenme ve etkili uyaranlar ( çevresel faktörler ) uygun olmadığı sürece çocuk genetik mirasınının tamamını kullanamayabilir.